Z historii parafii i kościoła w Sochocinie
Na prośbę kasztelana kruszwickiego Dobiesława, ówczesnego właściciela Sochocina, książę mazowiecki Janusz l podpisał dokument lokacyjny, nadając mieszkańcom prawo miejskie. I choć nie zachował się akt erekcyjny utworzenia parafii z całą pewnością trzeba przyjąć, że rok 1385 jest datą, kiedy istniała już parafia i było zorganizowane życie religijne poprzez wybudowanie kościoła, wydzielenie przynależnych wsi oraz pobyt stałego duszpasterza. Nie wiemy jak wyglądał pierwszy kościół, na pewno jednak był drewniany i służył parafii prawie 200 lat.
Pierwsza wiadomość źródłowa o parafii, mówiąca o ówczesnym plebanie sochocińskim Wacławie.
W 1528 roku król Zygmunt Stary miasto Sochocin wraz z parafią nadał dożywotnio swojej żonie królowej Bonie. Królowa była fundatorką drugiego w kolejności kościoła.
W połowie XVII wieku, prawdopodobnie w 1647 roku, bp Wojciech Tolibowski, sufragan płocki, dokonał konsekracji świątyni. Nowy kościół, także drewniany, miał dwoje drzwi, proste okna, zakrystię, dach kryty gontem, wolnostojącą dzwonnicę z trzema dzwonami i sygnaturką. Wewnątrz, prezbiterium od nawy, oddzielone było belką tęczową z wyobrażeniem ukrzyżowania Chrystusa, ponadto znajdowały się trzy ołtarze: wielki z obrazem Św. Trójcy i dwa boczne poświecone Matce Boskiej Bolesnej i Matce Boskiej Pocieszenia.
W połowie XVIII wieku wystrój kościoła znacznie się zmienił. Ołtarzy było pięć: główny został poświęcony Św. Janowi Chrzcicielowi, który od zarania parafii był jej patronem, poza tym był ołtarz Św. Antoniego i Św. Józefa oraz ołtarz Pocieszenia M. Boskiej i ołtarz Ukrzyżowania Pana Jezusa. Kościół posiadał dostateczną ilość sprzętów liturgicznych, paramentów, ksiąg i naczyń potrzebnych do sprawowania kultu, również organy.
Pod koniec XIX wieku, ks. Michał Langhangi, proboszcz parafii w latach 1795-1818, gruntownie restaurował kościół.
W 1806 roku kościół został ograbiony przez wojska moskiewskie, a 1807 przez nieznanych złodziei. Do parafii należało miasto Sochocin i wsie: Kondrajec, Rzy, Zielona, Obrąb, Gutarzewo, Wola; od XIX wieku w obręb parafii włączone zostały kolejne wsie : Graby, Halinin, Ciemniewo z Budami, Gutarzewo z Budami i Kuchary Królewskie.
Do końca VIII wieku parafia sochocińska była jednolita wyznaniowe, dopiero po rozbiorach, zaczęli tu się osiedlać wyznawcy innych religii.
I tak wg spisu parafialnego z 1817 roku , na ogólną liczbę 1260 osób zamieszkujących parafię było 58 Żydów i 27 protestantów, pozostała ludność to katolicy.
Do około 1775 roku przy parafii funkcjonowała szkoła elementarna, utrzymywana z dochodów proboszcza, zlikwidowana wskutek zubożenia parafii.
Do końca XVIII w. ciała zmarłych chowane były na cmentarzu wokół kościoła, później na cmentarzu grzebalnym poza miastem. Mieszkańcy parafii sochocińskiej nie mieli przyjaznych warunków do rozwoju. Nie oszczędziły ich wojny, szczególnie ze Szwedami, podczas których nałożono na ludność ciężkie kontrybucje, pruska polityka zaborcza, a także wypadki wojny francusko-rosyjskiej z 1806r. i później powstań narodowych.
Na przestrzeni trzech wieków odnotowano w Sochocinie dwie wyniszczające ludność zarazy: w 1708 r. i 1831 r. oraz dwa duże pożary: w 1770 r. i w 1810 r.
W 1856 roku rozpoczęto wznoszenie trzeciego, także drewnianego kościoła (stary, zrujnowany rozebrano). Budowa, którą kierował ks. Kajetan Roman została zakończona w 1857 roku i kościół został oddany do użytku. W roku 1865 został konsekrowany przez biskupa płockigo Wincentego Popielą. W drugiej połowie XIX wieku parafia powiększyła swój zasięg o wsie należące do upadłej sąsiedniej parafii św. Stanisława BM w Gromadzynie tj. Gromadzyn, Biele, Drożdżyn, Koloząb, Niwikla, Żelechy. W latach 1842-1856, przy kościele, ponownie działała szkoła elementarna, utrzymywana ze składek parafian.
W 1869 roku w wyniku reformy administracyjnej, przeprowadzonej przez władze carskie, Sochocin po 484 latach utracił prawa miejskie. Nasiliły się działania rusyfikacyjne, język rosyjski był obowiązkowy w administracji i sądownictwie.
W 1908 roku Ksiądz Chabowski rozpoczął budowę, czwartego w dziejach prawie 600-letniej parafii, kościoła. Przy ofiarnej pomocy parafian, mimo trudnych lat pierwszej wojny światowej, po dziesięciu latach ukończono budowę pięknej, neogotyckiej świątyni, która służy nam do dnia dzisiejszego.
13 października 1918 r. uroczystej konsekracji dokonał biskup płocki Antoni Julian Nowowiejski przy udziale 30 kapłanów i około lO tys. zgromadzonych wiernych. Bierzmowanie z tej okazji przyjęło 4112 osób. Budowniczy świątyni, ks. Wincenty Chabowski, zginął męczeńską śmiercią w Dachau.
Lata między wojenne to lata spokojnego rozwoju parafii, wyposażania i upiększania kościoła.
Okupacja to czas licznych prześladowań. Faszyści wprowadzili wiele ograniczeń dotyczących praktyk religijnych. Na szykany szczególnie narażeni byli sochocińscy kapłani: ks. Alojzy Poszwa, proboszcz od 1940 roku i wikary Józef Batog, ale nabożeństwa odprawiane były przez cały czas trwania wojny.
Szczególnie bolesnym przeżyciem dla parafii było wysiedlenie mieszkańców, które miało miejsce 16 marca 1941r. Do obozów w Pomiechówku i Modlinie wywieziono połowę ówczesnych mieszkańców parafii Sochocin; wszystkich tj. około 500 Żydów oraz 2200 osób z Sochocina, a z okolic głównie ziemiaństwo i inteligencję. Po dwóch tygodniach część wysiedlonych wróciła do domu. W czasie wojny kościół został ograbiony z różnych paramentów i szat liturgicznych.
Po wojnie w parafii pracowali: ks. Alojzy Poszwa, proboszcz do 1948 r., w latach 1948-1974 ks. prałat Wincenty Helenowski, w latach 1974-1997 proboszczem był ks.Stanisław Zakrzewski, w latach 1998-2001 ks. Jerzy Szczepanik. Obecnie proboszczem parafii jest ks. Czesław Stolarczyk.
W kościele wykonano wiele remontów. Do ważniejszych prac należała restauracja wieży kościelnej, wymiana dachu kościoła – dachówkę zastąpiono ocynkowaną blachą, wymieniono ramy okienne i drzwiowe z drewnianych na żelazne, zainstalowano żelazne schody na wieżę i chór oraz zawieszono dzwon z napędem elektrycznym. Prezbiterium, boczne kaplice i kaplicę św. Franciszka ozdabia polichromia wykonana techniką al fresco i sgrafitto.
W ostatnich latach, dzięki staraniom ks. Czesława Stolarczyka, kościół wzbogacił się o nowy ołtarz i witraże w prezbiterium, zegar na wieży kościelnej, a parafia o nową świątynię filialną wybudowaną w Kolozębiu obok istniejącej tam od 1983 r. kaplicy po byłej remizie strażackiej.
Parafia przeżywa w roku trzy odpusty: w Sochocinie – 24 czerwca w święto patrona Jana Chrzciciela i 14 września w uroczystość Podwyższenia Krzyża Św. oraz w Kołozębiu 26 sierpnia w święto Matki Boskiej Częstochowskiej.
Na podstawie zachowanych dokumentów w Archiwum Diecezjalnym w Płocku.
Opracowano w kwietniu 2006 roku.
W numerze 34 „Niedzieli” w roku 2007 ukazał się artykuł o parafii. Oto odnośnik do strony z tym artykułem.